Zmiany klimatyczne stają się coraz bardziej widoczne także w Polsce – długotrwałe okresy bez opadów, fale upałów oraz rosnące koszty wody dotykają zarówno mieszkańców miast, jak i właścicieli ogrodów i działek. Klasyczny model ogrodu z trawnikiem i codziennym podlewaniem nie zdaje egzaminu. Rozwiązaniem są nowoczesne koncepcje projektowe oparte na zasadach xeriscape, wykorzystaniu roślin odpornych na suszę oraz systemach małej retencji.

Ten poradnik pokaże Ci krok po kroku, jak stworzyć piękny, funkcjonalny i ekologiczny ogród odporny na zmiany klimatu – niezależnie od tego, czy masz do dyspozycji 30 m² czy 300 m².

Dlaczego warto projektować ogród odporny na suszę?

Problem: deficyt wody i zmienne warunki pogodowe

Polska znajduje się w strefie przejściowej, w której coraz częściej występują ekstremalne zjawiska pogodowe: susze hydrologiczne, upały i burze. W wielu miejscach woda z wodociągu używana do podlewania bywa ograniczana. Tracimy też cenną wodę opadową, która spływa do kanalizacji.

Korzyści z ogrodu odporniejszego na suszę

Niższe rachunki za wodę
Większa bioróżnorodność i zdrowie roślin
Lepsza jakość gleby i mikroklimatu
Oszczędność czasu na podlewaniu i pielęgnacji

Rośliny odporne na suszę – byliny, krzewy, drzewa i okrywowe

Dobór roślin to kluczowy krok przy tworzeniu ogrodu przyszłości. Wybieraj rośliny przystosowane do lokalnego klimatu i gleby, o głębokim systemie korzeniowym.

Byliny

Salvia nemorosa – szałwia omszona: kwitnie od VI do VIII, lubi słońce, koszt: 10–15 zł
Achillea millefolium – krwawnik pospolity: na rabaty naturalistyczne
Echinacea purpurea – jeżówka purpurowa: odporna, kwitnąca całe lato
Sedum spectabile – rozchodnik okazały: świetna na obwódki

Krzewy

Potentilla fruticosa – pięciornik: kwitnie całe lato
Spiraea japonica – tawuła: odporna na cięcia i suszę
Berberis thunbergii – berberys: kolczasty, ozdobny
Lavandula angustifolia – lawenda: aromatyczna, środowisko dla zapylaczy

Drzewa

Gleditsia triacanthos – glediczja trójcierniowa: aż 10 m, ale korona ażurowa
Betula pendula – brzoza brodawkowata
Robinia pseudoacacia – robinia akacjowa
Acer campestre – klon polny

Rośliny okrywowe

Thymus serpyllum – macierzanka: zioło i okrywowa
Ajuga reptans – dąbrówka
Vinca minor – barwinek
Festuca glauca – kostrzewa sina

Przykładowe koszty:

Gatunek	Forma	Cena za szt.	Pokrycie powierzchni
Lawenda	sadzonka	10–15 zł	0,5–0,7 m²
Rozchodnik	sadzonka	8–12 zł	0,3–0,5 m²
Glediczja	drzewko 100 cm	40–70 zł	1 szt.
Macierzanka	sadzonka	5–10 zł	0,2–0,4 m²

Techniki xeriscape i ogród bez węża

Na czym polega xeriscaping?

To projektowanie ogrodu w sposób minimalizujący potrzebę nawadniania. Kluczowe zasady:

rezygnacja z trawnika na rzecz rabat,
stosowanie ścieżek z żwiru i kory,
ściółkowanie rabat,
wybór roślin o niskich wymaganiach wodnych,
ograniczenie podlewania do minimum lub jego brak.

Materiały:

żwir, grys, kora, mata kokosowa
obrzeża trawnikowe, kostka przepuszczalna
systemy drip-irrigation (kroplowe)

Budżet przykładowy:

Budżet	Materiały	Robocizna	Zakres
Do 1000 zł	kora, sadzonki, narzędzia	0 zł (samodzielnie)	rabata 10 m²
1000–2000 zł	grys, mata, rośliny 20–30 szt.	300–500 zł	rabata + nawierzchnia
2000+ zł	drip system, projekt	1000+ zł	50–100 m²

Mała retencja i materiały przepuszczalne

Jak zatrzymać wodę w ogrodzie?

Beczkę pod rynnę (200–500 l)
Skrzynki rozsączające pod ziemią
Rabaty deszczowe
Nawierzchnie z żwirem lub ażurowych płyt

Korzyści:

Zatrzymywanie wody opadowej na miejscu
Zasilanie roślin bez potrzeby podlewania
Mikroklimat wilgotniejszy nawet przy wysokich temperaturach

Przykładowe projekty: 30 m² i 300 m²

Mikroogród (30 m²):

3x lawenda
2x rozchodnik
2x berberys
4x macierzanka

Szacunkowy koszt: 600–1200 zł

Ogród 300 m²:

20 m² rabat żwirowych
10 drzew
25 bylin i 20 krzewów
50 m² nawierzchni przepuszczalnych

Budżet:

Poziom	Koszt
Oszczędny	2000–3500 zł
Standard	3500–7000 zł
Premium	10 000+ zł

Ogród przyszłości w 10 krokach

Oceń glebę i nasłonecznienie
Zrezygnuj z trawnika lub go ogranicz
Dobierz rośliny odporniejsze na suszę
Grupuj rośliny według zapotrzebowania na wodę
Ściółkuj rabaty korą lub żwirem
Zbieraj deszczówkę
Ułatwiaj wodzie wsiąkanie: nawierzchnie przepuszczalne
Zadbaj o strukturę gleby
Podlewaj tylko wtedy, gdy naprawdę trzeba
Obserwuj zmiany i adaptuj strategię

Najczęstsze pytania (FAQ)

Czy ogród bez podlewania może być kwitnący?

Tak! Wystarczy wybrać odpowiednie gatunki, takie jak jeżówki, krwawniki czy rozchodniki.

Jakie rośliny są najprostsze w pielęgnacji?

Lawenda, kostrzewa, berberys, szałwia – są odporne, nie wymagają podlewania i cięcia.

Co zamiast trawnika?

Rabatę z bylin i krzewów, ścieżki z kory, powierzchnię żwirową z roślinami okrywowymi.

Jak gromadzić wodę w ogrodzie?

Zainstaluj beczki pod rynnami i wykorzystuj wodę opadową do podlewania lub zasilania rabat.

Czy trzeba kupować drogi sprzęt?

Nie. Wystarczy podstawowe narzędzia i dobre planowanie.

Zaprojektuj swój ogród przyszłości już dziś! Oszczędź wodę, czas i pieniądze, a przy tym stwórz zieloną przestrzeń odporną na zmiany klimatu.

👉 Zobacz ofertę produktów do uprawy roślin

Źródła

Wojciech Gil (2022). Ogrody odporne na zmiany klimatu. Wyd. PWN
European Commission (2023). Drought-Resilient Landscaping Practices
RHS (2023). Xeriscape Landscaping: How to Save Water in the Garden
Ministerstwo Klimatu i Środowiska (2024). Program Małej Retencji
USDA Plant Hardiness Zones – Poland Overlay (2023)